Jaki wpływ na turbosprężarkę ma olej?

Olej silnikowy to jeden z najważniejszych płynów eksploatacyjnych stosowanych w samochodach. Pełni on wiele różnych funkcji, a jego jakość oraz czystość mogą mieć znaczne przełożenie na osiągi czy stan techniczny pojazdu. Jest on również niezbędny do prawidłowego funkcjonowania turbosprężarki. Dowiedz się, jaka jest zależność między jakością oleju a sprawnością tego urządzenia, a także jakie mogą być konsekwencje nieodpowiedniego smarowania.

Zadania oleju silnikowego to:

• minimalizowanie tarcia między ruchomymi elementami silnika – bez oleju temperatura powstająca w wyniku tarcia szybko prowadzi do poważnego uszkodzenia ruchomych elementów i tym samym do awarii całej jednostki napędowej. Bardzo ważne jest, żeby olej miał właściwości smarne odpowiednie do pracy zarówno w niskich, jak i wysokich temperaturach, występujących przy długotrwałej pracy silnika,
• chłodzenie – obmywając rozgrzane elementy, olej odbiera z nich części wygenerowanego ciepła, tym samym zmniejszając ryzyko stopienia i pękania metalu,
• oczyszczanie – w pracującym silniku powstają zanieczyszczenia, takie jak sadza czy mikroskopijne metalowe opiłki, które gromadząc się na częściach mechanizmu mogą prowadzić do wzrostu tarcia i jego uszkodzenia. Olej pochłania zanieczyszczenia i pozostawia je w filtrze,
• uszczelnianie – to dzięki warstwie oleju w komorze spalania powstaje ciśnienie odpowiednie do wydajnego spalania mieszanki paliwowo-powietrznej,
• ochrona przed korozją – olej przywiera do metalowych powierzchni, tworząc na nich powłokę zapobiegającą utlenianiu.

Jak zatem widać, wybór odpowiedniego oleju oraz jego regularna wymiana (wraz z filtrami) jest niezwykle ważna dla prawidłowego działania silnika. Jest on również niezbędny w funkcjonowaniu turbosprężarki. Dlaczego?

W turbosprężarce najbardziej narażonymi na uszkodzenia elementami są wał łączący wirnik turbiny z wirnikiem sprężarki, a także łożyska utrzymującego go w odpowiedniej pozycji. W czasie intensywnej pracy powstaje w tym miejscu intensywne tarcie, które musi być łagodzone przez stały dopływ oleju. Co bardzo ważne, kanaliki olejowe turbosprężarki są bardzo wąskie, dlatego bardzo istotne jest, żeby płyn był bardzo czysty – to oznacza konieczność jego regularnej i dość częstej wymiany. Zanieczyszczony olej nie jest tak skuteczny w minimalizowaniu tarcia, tym samym w turbosprężarce powstaje więcej ciepła, które jest szkodliwe dla ruchomych elementów mechanizmu. Nadmiar tarcia i ciepła powoduje ich mechaniczne uszkodzenia i w konsekwencji prowadzi do usterek, które można usunąć w procesie regeneracji turbosprężarki.

Poza wspomnianą regularną wymianą oleju silnikowego do utrzymania optymalnej funkcjonalności turbosprężarki i zapewnienia jej bezpieczeństwa, niezbędne jest stosowanie zasad odpowiedniej eksploatacji:

• rozgrzewanie silnika – przed wkręceniem silnika na wyższe obroty należy odczekać kilka minut do czasu jego rozgrzania. Dlaczego? Ponieważ dopiero pod wpływem wyższej temperatury olej silnikowy jest w stanie upłynnić się na tyle, by mógł zostać dostać się do wąskich kanalików olejowych turbosprężarki. Wprowadzenie na wysokiej obroty silnika zaraz po jego uruchomieniu powoduje, że turbosprężarka pracuje „na sucho”, co przyspiesza jej zużycie.
• odpowiednie gaszenie silnika – w momencie wyłączenia silnika olej przestaje w nim krążyć. Tymczasem turbosprężarka nie przestaje pracować, gdyż po zejściu z wysokich obrotów potrzebuje jeszcze kilkudziesięciu sekund do samoczynnego zatrzymania się. Oznacza to, że zgaszenie silnika od razu po zatrzymaniu pojazdu spowoduje odcięcie dopływu oleju – w takiej sytuacji turbosprężarka ponownie pracuje na sucho.

Pamiętając o tych zasadach można znacznie wydłużyć żywotność turbosprężarki i uniknąć kłopotliwych usterek. Oczywiście należy pamiętać również o dobieraniu wysokiej jakości oleju z odpowiednimi dodatkami i modyfikatorami – w przeciwnym wypadku dojdzie do zatkania kanalików olejowych turbosprężarki, co w dalszej kolejności stanie się przyczyną niewłaściwego smarowania.