Turbosprężarki zyskują dużą popularność w branży samochodów osobowych. Nic w tym dziwnego, ponieważ te proste i niewielkie urządzenia są w stanie znacznie zwiększyć moc jednostki napędowej i tym samym poprawić osiągi samochodu. Ponadto uszkodzone turbosprężarki można stosunkowo niewielkim kosztem regenerować poprzez wymianę ich części. Jakiego rodzaju elementy wymieniane są najczęściej?
Jakie elementy turbosprężarki wymienia się zawsze?
Regeneracja turbosprężarki to – w bardzo dużym uproszczeniu – naprawa mechanizmu poprzez wymianę jego zużytych lub uszkodzonych elementów na nowe. Procedura ta pozwala przywrócić urządzenie do właściwie pierwotnego stanu fabrycznego i pełni sprawność, a tym samym przedłużyć jego żywotność o kolejne miesiące. Jednocześnie jest to opcja tańsza od kupna nowej turbosprężarki, dlatego jest tak chętnie wybierana przez kierowców.
W teorii podczas regeneracji każda część musi zostać skrupulatnie zbadana w poszukiwaniu śladów zużycia bądź uszkodzenia. W praktyce istnieje kilka rodzajów elementów, które nie muszą być sprawdzane, ponieważ wymienia się je przy każdej regeneracji, niezależnie od stopnia ich wyeksploatowania. Mowa tutaj między innymi o łożyskach oraz uszczelkach. Są to elementy na tyle delikatne i podatne na zużycie, a jednocześnie istotne dla działania turbosprężarki, że pozostawianie ich w urządzeniu może prowadzić do wystąpienia w niedługim czasie kolejnych usterek.
Najczęstsze usterki turbosprężarek
Turbosprężarki są mechanizmami dość wrażliwymi na niewłaściwą eksploatację – zbyt wczesne wkręcenie silnika na wysokie obroty, ustawiczna jazda na obrotach zbyt niskich lub po prostu brak regularnych wymian oleju może doprowadzić do uszkodzenia wewnętrznych elementów urządzenia. Najczęściej wymieniane są między innymi:
- wirniki – każda turbosprężarka ma parę wirników, po jednym w turbinie i sprężarce. W turbinie element ten odpowiedzialny jest za „łapanie” ciśnienia z napływających kanałami dolotowymi spalin, w sprężarce z kolei nadają one odpowiednie ciśnienie powietrzu wtłaczanemu do cylindrów silnika. Do ich uszkodzenia może dojść np. w wyniku przedostania się do turbosprężarki ciała stałego pod postacią opiłka metalu. Pogięte lub poszczerbione łopatki wirników nie tylko nie są w stanie utrzymać odpowiedniego ciśnienia gazów, ale również stają się nieodpowiednio wyważone, przez przyspieszają zużycie łożysk i wałka.
- wałki – są elementem łączącym wirnik turbiny z wirnikiem sprężarki, przenoszącym napęd z jednego na drugi. Do ich awarii dochodzi najczęściej w wyniku zbyt niskiego ciśnienia oleju lub chwilowych przerw w smarowaniu. Dochodzi wtedy do znacznego wzrostu tarcia między wałkiem a łożyskami – powstająca w ten sposób temperatura może prowadzić do pęknięcia wałka.
- Kierownica turbiny – to element występujący w turbosprężarkach o zmiennej geometrii. Jej zadaniem jest sterowanie nachyleniem łopatek w taki sposób, by możliwe było wytworzenie odpowiedniego ciśnienia spalin nawet przy niskich obrotach silnika. W wyniku zatarcia mechanizmu kierownica przestaje działać prawidłowo, łopatki nie są w stanie uzyskać odpowiedniego wychylenia. W najlepszym scenariuszu ciśnienie spalin jest zbyt niskie i nie pozwala zwiększyć mocy silnika, w najgorszym – rośnie nadmiernie i może prowadzi do poważnych uszkodzeń turbosprężarki.
Jakich elementów się nie wymienia?
W większości przypadków uszkodzone turbosprężarki da się doprowadzić do pierwotnego stanu technicznego w procesie regeneracji. Istnieją jednak wyjątki, kiedy jest to rozwiązanie nieopłacalne ze względu na rozmiar uszkodzeń i konieczność wymiany zbyt dużej ilości elementów – koszt nowych komponentów i naprawy będzie po prostu przewyższał koszty kupna nowego urządzenia. Może również dojść do sytuacji, w której uszkodzeniu ulegnie komponent nie nadający się do wymiany. Mowa tutaj o obudowie – jej pęknięcie oznacza konieczność wymiany całego urządzenia. Na szczęście tego typu uszkodzenia zdarzają się relatywnie rzadko.
Jak unikać awarii turbosprężarki?
Turbosprężarki to urządzenia bardzo wrażliwe na to sposób ich użycia. Przy prawidłowej eksploatacji mogą z powodzeniem służyć przez długi czas, zaniedbania z kolei szybko prowadzą do wystąpienia usterek. O jakich zaniedbaniach mowa? Podstawowym błędem jest zbyt wczesne wkręcania urządzenia na wysokie obroty, a także zbyt wczesne gaszenie silnika po zatrzymaniu pojazdu. W obu przypadkach dochodzi do sytuacji, kiedy turbosprężarka pracuje bez odpowiedniego smarowania, w wyniku czego jej elementy są narażone na nadmierne tarcie oraz wzrost temperatury. Prowadzi do przyspieszonego zużycia oraz uszkodzeń. Kolejnym błędem jest jazda na zbyt zanieczyszczonym oleju silnikowym – aby zapewnić odpowiednie smarowanie turbosprężarki, olej musi być wysokiej jakości. Dlatego tak ważna jest jego często wymiana.
